Het Eise Eisinga Planetarium heeft een uniek boek verworven uit haar eigen verleden. Het betreft een boekje met aantekeningen van de zoon van Eise Eisinga en van Wopke Eekhoff, een bekende Friese historicus. Dit bijzondere document is geschonken door een anonieme vriend en wordt opgenomen in de collectie van het Planetarium.
In 1780 publiceerde de Franeker hoogleraar Jean Henri van Swinden de eerste beschrijving van het Planetarium. Het boekje met de titel Beschrijving van een hemels-uurwerk was direct een wereldwijd succes en zou vele malen herdrukt worden. Het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium heeft nu een eerste druk gekregen. Dit waardevolle en zeldzame boekje is extra bijzonder omdat er twee aantekeningen voorin staan.
De oudste aantekening is van Wopke Eekhoff, de eerste stadsarchivaris van Leeuwarden, en uitgever van verschillende boeken over de geschiedenis van Fryslân. Eekhoff schrijft dat dit exemplaar van Van Swindens Beschrijving eigendom is van het Planetarium. Omdat Eekhoff in 1851 een heruitgave van het werkje verzorgde lijkt het waarschijnlijk dat hij dit toen in het boek heeft gezet.
De tweede aantekening is van Jacobus Eisinga (1784-1858), de jongste zoon van de planetariumbouwer. Na de dood van Eise Eisinga was deze zoon, samen met zijn vrouw Feddigje Hoppers (1802-1881), de beheerder van het Planetarium. Blijkens zijn notitie schonk hij het werkje aan zijn goede vriend J. Dirx uit Rotterdam.
Jacobus Eisinga moet het boekje tussen 1851 en 1858 aan zijn vriend cadeau hebben gegeven. Het zal er rond 1851 – toen Eekhoff aan de heruitgave werkte – nog aanwezig zijn geweest. Na meer dan anderhalve eeuw is het nu teruggekeerd naar Franeker.
“Dit boek werpt een licht op de geschiedenis van het Planetarium na de dood van Eise Eisinga,” aldus biograaf Arjen Dijkstra. “Dit voorjaar gaf ik een lezing over mijn boek De Hemelbouwer en daar kwam een vrouw naar me toe met een grote envelop. Toen ze het boekje eruit haalde herkende ik het direct en daar was ik al erg van onder de indruk, maar toen ik het opendeed viel mijn mond open van verbazing. Het is prachtig dat het nu terug is.”
Directeur Adrie Warmenhoven van het Planetarium is erg blij dat het document terug is in de collectie van het Planetarium. “De afgelopen jaren hebben we hard gewerkt om de toekomst van het Planetarium veilig te stellen door het te nomineren voor de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Daar hoort bij dat we ook oog hebben voor de geschiedenis na Eise Eisinga. Dat we nu een document hebben van de zoon van Eise is ontzettend bijzonder”.
