In mei is het 250 jaar geleden dat Eise Eisinga begon aan de bouw van zijn inmiddels wereldberoemde planetarium, dat sinds vorig jaar is bijgeschreven op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Om dit prachtige feit te vieren vinden er in de week van 8 mei een aantal activiteiten plaats.
Lezing Arjen Dijkstra
Op woensdagavond 8 mei 2024, exact 250 jaar na de planeetsamenstand van 1774, geeft Arjen Dijkstra, biograaf van Eise Eisinga, een lezing in DOT het full dome planetarium in Groningen. In deze lezing gaat hij in op de samenstand van 1774, het leven van Eise Eisinga en het ontstaan van het Franeker Planetarium. Met een presentatie van Frans van Hoesel staat hier een spannende reis door het heelal en ook door het raderwerk van Eisinga op het programma. Daarnaast wordt tijdens deze avond een nieuw muziekstuk gepresenteerd over het Franeker Planetarium door De Poolwachters. Kaarten voor deze avond zijn te verkrijgen via www.dotgroningen.nl, reserveren wordt aanbevolen.
Nieuw boek
Op 14 mei verschijnt een nieuw boek over Eise Eisinga, getiteld Planeten aan het Plafond. Gedurende het nominatieproces voor de Werelderfgoedstatus is uitgebreid onderzoek gedaan naar alle aspecten van het Eisinga Planetarium, en naar de persoon Eise Eisinga. De resultaten daarvan zijn – in verkorte vorm – in dit boek verwerkt.
Planeten aan het plafond vertelt het verhaal van Eise Eisinga – een Friese wolfabrikant die tussen 1774 en 1781 een groot bewegend model van ons zonnestelsel bouwde aan het plafond van de woon- en slaapkamer van zijn huis in de stad Franeker. Eisinga’s ingenieuze constructie draagt nog steeds bij aan de verspreiding van astronomische kennis onder een breed publiek. Het heeft inmiddels al meer dan twee miljoen bezoekers ontvangen en wordt vanwege zijn uitzonderlijke culturele betekenis sinds september 2023 erkend als UNESCO Werelderfgoed. Planeten aan het plafond laat niet alleen zien hoe Eisinga’s meesterwerk in elkaar steekt, maar geeft tevens een indruk van de tijd waarin Eisinga leefde.
Documentaire
In het weekend van 11 en 12 mei wordt de FryslânDOK ‘Sterrennacht’ uitgezonden bij NPO2 en Omrop Fryslân. Het Eise Eisinga Planetarium in Franeker is in 2023 UNESCO werelderfgoed geworden. Maar hoe gaat het eigenlijk met het hemelse erfgoed zelf? vraagt documentairemaker Karen Bies zich af. Zien we nog dezelfde sterrennacht als ooit Eise Eisinga? Door lichtvervuiling gaat veel van de sterrennacht voor ons verloren. Daarmee verliezen we het zicht op onze oorsprong, wij, gemaakt van sterrenstof. Wat betekent dat voor onze kijk op de rest van de wereld, op de geschiedenis en onze toekomst? In nachtelijke ontmoetingen onderzoekt Karen Bies de waarde van de sterrennacht.
De documentaire is te zien op 11 mei om 15.30 uur op NPO-2 (herhaling op 12 mei om 13.15 uur) en op 12 mei op Omrop Fryslan ieder uur, vanaf 17.00 uur.
